7+ công dụng tuyệt vời của hạt sen trong y học cổ truyền bạn nên biết

Hạt sen là một nguyên liệu quý trong y học cổ truyền, được sử dụng từ hàng ngàn năm nay. Với tính vị ngọt, và tính bình,… hạt sen không chỉ là một loại thực phẩm bổ dưỡng mà còn mang đến nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, đặc biệt là trong việc điều trị và phòng ngừa các bệnh lý. Trong bài viết này, Ngọc Sen Việt sẽ cùng bạn tìm hiểu về công dụng của hạt sen trong y học cổ truyền và cách sử dụng hạt sen để có được tác dụng tốt nhất nhé. 

Giới thiệu tổng quan về hạt sen trong y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền, hạt sen còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như liên nhục, liên tử, liên thực hoặc tương liên. Tên khoa học của hạt sen là Semen Nelumbinis, thuộc họ Sen (Nelumbonaceae). Ở các nước phương Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, hạt sen không chỉ là nguyên liệu ẩm thực phổ biến mà còn là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền.

Đặc điểm tự nhiên của hạt sen

Hạt sen sinh ra từ hoa sen, nằm trong đài sen. Mỗi đài sen chứa khoảng 20 hạt sen. Khi tươi, hạt sen có màu xanh lá, hình bầu dục, với tim sen ở giữa. Hạt sen có vị ngọt, tính bình, và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Với những đặc điểm tự nhiên này mà hạt sen thường được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc cổ truyền để điều trị bệnh.

Phân bổ, thu hái và chế biến hạt sen

Bên cạnh đó, sen còn là một loại cây quan trọng về kinh tế tại các nước châu Á như Ấn Độ, Nhật Bản, Trung Quốc, tất nhiên có cả Việt Nam. Mùa hoa sen kéo dài từ tháng 5 đến tháng 8, sau đó là mùa thu hoạch hạt sen. Hạt sen cần phải được lột vỏ ngay khi còn tươi để dễ dàng hơn chế biến hơn. 

Đối với hạt sen khô, sau khi thu hái, hạt sen được sấy khô và giữ trong bao bì kín để tránh tiếp xúc với ánh nắng và không khí. Trước khi sử dụng, hạt sen cần được rửa sạch và ngâm trong nước khoảng 20-30 phút để loại bỏ bất kỳ tạp chất nào có thể tồn tại trên bề mặt.

Thành phần hóa học có trong hạt sen

Hạt sen giàu protein, carbohydrate, chất béo, và khoáng chất như phốt pho (P), canxi (Ca), magie (Mg), và sắt (Fe). Hạt sen tươi chứa vitamin C, giúp đối phó với căng thẳng và cải thiện miễn dịch. Các thành phần hoạt tính sinh học trong hạt sen bao gồm:

• Flavonoids và Glycosides: Kaempferol, quercetin, isoquercitrin, có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ.
• Alkaloids: Aporphine, nuciferine, higenamine, giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
• Axit Phenolic: Axit protocatechuic, axit caffeic, axit ellagic, có tác dụng chống viêm và kháng khuẩn.
• Các Thành Phần Khác: Monosaccharides, essential oils, axit hữu cơ, steroid, và sapogenins.

Hạt sen không chỉ là một nguyên liệu thực phẩm mà còn là một vị thuốc quý, đóng góp lớn cho y học cổ truyền và sức khỏe cộng đồng.

Công dụng của hạt sen trong y học cổ truyền

Hạt sen là một trong những dược liệu quý giá trong các bài thuốc của Đông y. Với tính vị ngọt, chát, và tính bình, hạt sen vào các kinh Tâm, Tỳ và Thận, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể như hạn chế mộng tinh, cầm tiêu chảy, chữa mất ngủ, cải thiện hệ tiêu hóa, hạn chế lão hóa,… Dưới đây là phân tích chi tiết về công dụng của hạt sen đối với sức khỏe trong Đông y mà bạn có thể tham khảo: 

Chữa di tinh, mộng tinh

Theo nhiều bác sĩ đông y cho biết, hạt sen được sử dụng để điều trị di tinh và mộng tinh, hai chứng bệnh thường gặp ở nam giới. Các hợp chất trong hạt sen giúp ổn định tinh thần, giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Từ đó hỗ trợ điều trị các vấn đề về sinh lý của nam giới. 

Cầm tiêu chảy

Bên cạnh đó, hạt sen trong Đông y còn có tác dụng cầm tiêu chảy nhờ vào tính chất và các chất chống viêm tự nhiên. Nhờ vậy mà các tinh chất có trong liên nhục có thể giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm tình trạng tiêu chảy và táo bón. 

Chữa hồi hộp, mất ngủ

Ngoài ra, hạt sen có khả năng chữa trị hồi hộp và mất ngủ. Các hợp chất như alkaloids như nuciferin trong hạt sen có tác dụng an thần, giúp làm giảm căng thẳng và lo lắng, từ đó cải thiện giấc ngủ và tinh thần.

Kích thích hệ tiêu hóa

Một lợi ích tuyệt vời khác của hạt sen trong y học cổ truyền đó là khả năng kích thích hệ tiêu hóa, giúp ăn ngon miệng và tiêu hóa tốt hơn. Các hợp chất như polysaccharides và chất xơ trong hạt sen còn có khả năng hỗ trợ chức năng tiêu hóa, qua đó giúp làm giảm chứng đầy bụng và chậm tiêu.

Cung cấp nhiều năng lượng

Hạt sen còn là nguồn cung cấp năng lượng tuyệt vời cho cơ thể. Với hàm lượng carbohydrate và protein cao, hạt sen giúp bổ sung năng lượng, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ hoạt động hàng ngày.

Hạn chế tình trạng lão hóa da

Không dừng lại ở đó, hạt sen là thần dược giúp đẩy lùi lão hóa nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa như flavonoids và vitamin C. Các chất này giúp bảo vệ tế bào khỏi sự hủy hoại của các gốc tự do, đồng thời duy trì làn da trẻ trung và khỏe mạnh.

Tăng cường sức khỏe cho người già và phụ nữ sau sinh

Cuối cùng, hạt sen trong y học cổ truyền là bài thuốc tuyệt vời cho người già và phụ nữ sau sinh. Theo một số bài thuốc trong y học cổ truyền, người già và phụ nữ sau sinh khi hạt sen sẽ giúp bổ sung dinh dưỡng và tăng cường sức khỏe tổng thể. Nhờ đó mà cơ thể sẽ được cải thiện chức năng tiêu hóa và giấc ngủ, đồng thời giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng hơn sau khi sinh.

Cách sử dụng hạt sen trong các bài thuốc cổ truyền

Có nhiều cách để sử dụng hạt sen trong y học cổ truyền. Dưới đây là ba cách phổ biến nhất để sử dụng hạt sen để chữa bệnh và bảo vệ sức khỏe.

Sắc uống hạt sen

Sắc uống hạt sen là cách sử dụng phổ biến nhất trong y học cổ truyền. Để chuẩn bị sắc uống hạt sen, đầu tiên bạn cần làm sạch và ngâm hạt sen trong nước một lúc để loại bỏ các tạp chất. 

Sau đó, bạn sẽ đun sôi nước và cho hạt sen vào nấu khoảng 20-30 phút cho đến khi hạt sen mềm và nước đã có màu vàng. Nếu muốn sắc uống hạt sen có vị ngọt hơn, bạn có thể thêm một ít đường hoặc mật ong vào nước.

Sắc uống hạt sen có thể chữa các bệnh như sốt cao, viêm họng, viêm loét dạ dày tá tràng, tiêu chảy, táo bón, ho, và các bệnh ngoài da. Ngoài ra, hạt sen cũng cũng giúp giải độc, thanh lọc cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. 

Ngâm hạt sen với rượu

Ngâm hạt sen với rượu là cách sử dụng thường được sử dụng để chữa bệnh theo phương pháp Đông y. Để ngâm hạt sen với rượu, bạn cần sấy khô hạt sen và cho vào một lọ rượu. Sau đó, bạn hãy ủ rượu ít nhất hai tuần trước khi dùng.

Hạt sen ngâm với rượu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và kích thích tiêu hoá. Ngoài ra, rượu hạt sen còn có thể được sử dụng để điều trị các vấn đề viêm loét dạ dày tá tràng và các bệnh liên quan đến viêm loét khác. 

Lưu ý khi sử dụng hạt sen theo phương pháp đông y

Mặc dù hạt sen có nhiều lợi ích cho sức khỏe những bạn cũng cần lưu ý để tránh những tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi sử dụng hạt sen theo phương pháp Đông y mà bạn có thể tham khảo. 

Không lạm dụng quá nhiều hạt sen

Mặc dù hạt sen tốt cho sức khỏe nhưng khi sử dụng quá nhiều trong một ngày có thể gây ra vấn đề tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa và đau bụng. Vì vậy mà các bác sĩ khuyên rằng đối với người bình thường chỉ nên ăn hạt sen khoảng 20g-30g mỗi ngày.

Trẻ em không nên sử dụng hạt sen

Trẻ em thường có hệ tiêu hóa yếu hơn so với người lớn, do đó mà nhiều chuyên gia không khuyến khích sử dụng cho trẻ em ăn quá nhiều hạt sen. Tuy nhiên bạn cũng hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên gia y học cổ truyền trước khi cho trẻ em ăn hạt sen nhé. 

Bài viết này Ngọc Sen Việt đã cùng bạn tìm hiểu chi tiết về cách sử dụng hạt sen trong y học cổ truyền và một số lưu ý khi sử dụng để tránh gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Hy vọng với những thông tin trên, mình đã giúp bạn hiểu rõ hơn về những công dụng và lợi ích của hạt sen đối với cơ thể theo khía cạnh y học cổ truyền. Hãy luôn theo dõi Ngọc Sen Việt để đọc thêm nhiều bài viết hữu ích khác nhé.